Tebligat Nedir?
Tebligat, bilgilendirme ve belgelendirme işlemi olup yazılı bildirim anlamında kullanılmaktadır. Kendisi hakkında yapılan veya kendisini ilgilendiren işlemlerden haberi olması bunun sonucunda gerekli savunmaları yapabilmesi neticesiyle önem arz etmektedir. Habersiz kalması ve bunun sonucu savunma yapamaması adil yargılanma ilkesine aykırı bir durum oluşturur.
Tebligat Çıkartabilen Merciler (TK md.1)
Tebligat Kanunu md.1 uyarınca tebligat çıkartmaya yetkili merciler; Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, Özel bütçeli idareler, Düzenleyici ve denetleyici kurumlar, Sosyal güvenlik kurumları, Vakıf yüksek öğretim kurumları, İl özel idareleri, Belediyeler, Köy hükmü şahsiyetleri, Barolar, Noterlerdir.
Muhatap Kimdir?
Tebligat hukuku bakımından tebligat konusu işlemin kendisine yönelik olduğu kişi “muhatap” olarak adlandırılır. Muhatap gerçek veya tüzel kişi olabilir.
Tebligat Yapılma Yolları
- Posta veya Memur Aracılığıyla Tebligat
Tebligat Kanunu md.1’e göre elektronik tebligatlar dahil tüm tebligatlar bu kanuna göre PTT veya memur aracılığıyla yapılır.
- Doğrudan Tebligat
Tebliğe çıkaran merci ile muhatap arasında aracı bulunmaması durumudur. Tebligat Kanunu md.36-38 hükümleri bu duruma örnektir.
- Elektronik Tebligat (TK md.7/a)
- Elektronik adres vererek bu adrese tebligat yapılmasının istenmesi durumunda, isteyen kişiye elektronik tebligat yapılabilir.
- Sermaye şirketlerinde tebligatın elektronik yolla yapılması zorunludur.
- 213 Sayılı VUK 107/a maddesine göre tebliğ yapılacak kimselere elektronik yolla tebliğ yapılabilir.
Elektronik adres kullanma zorunluluğu getirilen ve kendisine elektronik ortamda tebliğ yapılabilecek kişiler:
-Kurumlar Vergisi Mükellefleri.
-Ticari, Zirai ve Mesleki Kazanç Yönünden Gelir Vergisi Mükellefiyeti Bulunanlar.
-İsteğe Bağlı Olarak Kendilerine Elektronik Tebligat Yapılmasını Talep Edenler.
Elektronik Tebligatlarda, tebligatın muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebliğ edilmiş sayılır.
- İlan Yoluyla Tebligat
İlanen tebligat yapılabilmesi için muhatabın adresinin meçhul olması gerekir. Adresin meçhul olabilmesi için tebliğ memuru adresi, mahalle muhtarına şerh verdirerek şerh etmesi gerekir. Ardından mahkemenin de adres araştırması yapması gerekir. Ayrıca muhatabın kimliğinin belirli olmaması durumunda ilanen tebligat yapılamaz. Bazı özel kanunlarda da (3402 sayılı Kadastro Kanunu md.11, 6831 sayılı Orman Kanunu md.11/1) özel ilan şekilleri düzenlenmiştir.
İlan, muhatabın öğrenebileceği en emin gazetede veya elektronik ortamda yapılabilir. (TK md.29) Tebliğ evrakı ve ilan sureti bir ay süreyle tebliği çıkaran merciin herkesçe görebileceği bir yere asılır. İkinci defa ilan yapılmasına karar verilebilir ancak iki ilan arasında bir haftadan az bir süre olamaz. Yurtdışında oturanlar için ikinci ilan yabancı gazetelerde yaptırılabilir.
İlanen tebliğ, son ilan tarihinden itibaren yedi gün sonra yapılmış sayılır. İlanen tebliğe karar veren merci, icabında daha uzun bir müddet tayin edebilir. Ancak bu süre 15 günü geçemez. (TK md.31)
Tebligat Kimlere Yapılır?
Tebligatın muhatap yerine, tebligatı almakla yükümlü kişilere yapılması halinde bunun sebebi tebligat mazbatasına mutlaka yazılmalıdır.
- Muhataba Tebligat
Tebligat kural olarak muhataba yapılır. Vekili veya kanuni temsilcisi olması durumunda tebligat bunlara yapılır. Tebligat muhatap dışında tebligatı almakla yükümlü bir kişiye yapılmışsa bunun sebebi tebligata yazılmalıdır.
- Vekile ve Kanuni Temsilciye Tebligat (TK md.11)
Muhatabın vekili varsa tebligat vekile yapılır, birden çok vekil bulunması durumunda yalnızca birine yapılması yeterlidir. Ancak birden çok vekile tebligat yapılırsa ilkine yapılan tebligat tebliğ tarihi sayılır. Avukat tarafından takip edilen işlerde yapılacak tebligat, resmi çalışma gün ve saatleri içerisinde yapılır. Tebligatın vekil yerine asile yapılması usulsüz tebligat olur. (TK md.32)
Kanuni temsilcileri bulunanlara veya bulunması gerekenlere yapılacak tebligat kanunlara göre bizzat kendisine yapılması gerekmedikçe bu temsilciye yapılır. (TK md11/3)
- Muhatap Yerine Tebligatı Kabul edebilecek Kişiler
- Aynı Konutta Bulunanlara Tebligat
Kendisine tebliğ yapılacak şahıs adresinde bulunmazsa tebliğ kendisi ile aynı konutta oturan kişilere veya hizmetçilerinden birine yapılır. (TK md.16)
- Belli Bir Yerde veya Evde Meslek İcra Edenlere Tebligat (TK md.17)
Belli bir yerde veya evde meslek icra edip tebligat yerinde bulunmadıkları taktirde tebliğ, aynı yerdeki memur veya müstahdemlerden birine; meslek ve sanatını evinde icra edenler için memur ve müstahdem bulunmaması durumunda aynı konutta oturanlara veya hizmetçilerden birine yapılır.
- Asker Kişilere Tebligat (TK md.14-15)
Astsubaylar hariç olmak üzere erata yapılacak tebliğler, kıta kumandanı ve müessese amiri gibi en yakın üste yapılır. Diğer askeri şahıslara tebliğin yapılmasını nöbetçi amiri veya subayı temin eder. Bunlar tarafından muhatabın derhal bulundurulması veya tebliğin temini mümkün olmazsa tebliğ kendilerine yapılır. Sefer halindekilere tebligat, bağlı bulundukları Kara, Deniz veya Hava kuvvetleri kumandanlıkları vasıtasıyla yapılır.
- Otel, Hastane, Fabrika, Okul gibi yerlerde Tebligat (TK md.18)
Tebliğ yapılacak şahıs otel, hastane, tedavi veya istirahat evi, fabrika, mektep, talebe yurdu gibi içine serbestçe girilemeyen veya arananın kolayca bulunması mümkün olmayan bir yerde bulunuyorsa, tebliğin yapılmasını o yeri idare eden veya muhatabın bulunduğu kısmın amiri temin eder. Bunlar tarafından muhatabın derhal buldurulması veya tebliğin temini mümkün olmazsa, tebliğ kendilerine yapılır.
- Tutuklu ve Hükümlülere Tebligat (TK md.19)
Tutuklular ile bir yıldan az süreli hükümlülere tebligatı bunların bulunduğu kurumun, müdür ve memuru sağlar. Bir yıl ve daha fazla süreli hükümlülerin kısıtlanması ve vasi tayin edilmesi sebebiyle tebligatlar vasilere yapılır. Bu kişilerin hapis halinin sona ermesiyle vesayet kendiliğinden ortadan kalkar.
- Tüzel Kişilere Tebligat
Tüzel kişilere tebligat yetkili temsilcilerden birine yapılır. Bunların iş yerinde bulunmaması veya tebligat alamayacak durumda bulunmaları halinde temsilciden sonra gelen kişiye veya evrak müdürü gibi bu işlerle görevli sürekli çalışan memur veya müstahdemlerden birisine yapılır. Bu kişilerin de bulunmaması halinde diğer bir memur veya müstahdeme yapılır.
Ehliyet
– Muhatap yerine kendisine tebliğ yapılacak kimsenin görünüşüne nazaran on sekiz yaşından aşağı olmaması ve bariz bir surette ehliyetsiz bulunmaması lazımdır.
Muhatabın Geçici Olarak Başka Bir Yere Gitmesi (TK md.20)
Tebligatı kabul etmekle yükümlü kişiler tarafından, muhatabın geçici olarak şehir dışında olduğu beyan edilirse; tebligat, kabule zorunlu kişiye, kişinin adı soyadı imzası alınarak yapılır. Bu beyanın sahibi imza atmaktan çekinirse tebliğ eden bunu şerh ve imza eder ve TK md.21’e göre kapıya yapıştırma yöntemiyle tebliğ eder.
Tebligatı kabule zorunlu kişilere tebliğ tarihinden veya ihbarname kapıya yapıştırıldığı tarihten on beş gün sonra tebliğ edilmiş sayılır.
Tebligatın Yapılma Zamanı ve Tebligatın Yapılacağı Yer
-Tebligat resmi tatil ve adli tatilde yapılabilir. (TK md.33) Gece vakti de yapılabilir. (TK md.54) Tebligat, tebliğ yapılacak şahsın bilinen en son adresinde yapılır. (TK md.10/1) Bilinen en son adresin tebligata elverişli olmadığının anlaşılması veya tebligat yapılamaması halinde, muhatabın adres kayıt sisteminde bulunan yerleşim yer adresi, bilinen son adresi olarak kabul edilir ve tebligat buraya yapılır. Gösterilen adres muhatabın adres kayıt sistemindeki adresi olup, muhatap o adreste hiç oturmamış veya o adresten sürekli olarak ayrılmış olsa dahi, tebliğ memuru tebliğ olunacak evrakı, o yerin muhtar veya ihtiyar heyeti azasından birine veyahut zabıta amir veya memurlarına imza karşılığında teslim eder ve tesellüm edenin adresini ihtiva eden ihbarnameyi gösterilen adresteki binanın kapısına yapıştırır. İhbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarih, tebliğ tarihi sayılır. (TK md.21)
Usulsüz Tebligat
Usulsüz tebligat kanunda belirtilen usullere uyulmadan yapılan tebligata denir. Usulsüz tebligat durumunda tebligat yapılmamış gibi hukuki sonuç doğurur. Usulsüz tebligatı öğrenen kişi tebligat konusunu öğrendiğini beyan ettiği anda tebligat yapılmış sayılır. İlgili kişinin öğrendiğini belli ettiği tarih tebliğ olunan tarih olarak sayılır.
Tebligat usulsüz yapıldığı vakit tebligatın muhatabı hak kaybına uğrayabilir. Böyle bir durumda hak kaybı olmaması adına tebligatı gönderen ilgili idareye tebligatın usulsüz olduğu haber verilmelidir. Muhatap tebligatın usulsüz olduğunu her türlü delil ile ispatlayabilir. Usulsüzlüğün re’sen incelenmeyeceği kanun ve Yargıtay kararları ile açıktır.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi Esas No: 2019/11746 Karar No: 2019/14741 sayılı kararında tebligatın usulsüzlüğüne ilişkin re’sen bir incelemenin yapılmayacağına karar vermiştir. Böylelikle tebligatın usulsüz olduğunu taraflar iddia etmelidir.
Usulsüz tebligat İcra ve İflas Kanunu’na ilişkin ise ilgili kanunun 16. maddesinin 1. fıkrası gereğince yapılan işlem 7 gün içinde icra mahkemesine şikâyet edilmelidir. Bu tebligat bir kamu düzenini ilgilendiren tebligat ise süre sınırı bulunmamaktadır.
Detaylı Bilgi için Bizimle İletişime Geçebilirsiniz
